Халдвар үүсгэгч халдвартай хүнээс эрүүл хүнд, эсвэл халдвартай амьтнаас эрүүл хүнд шууд буюу дам дамжин тархах нөхцөл бүрдсэн үе. Халдвар үүсгэгч нь амьсгалын дээд замаар голдуу нэвтрэн ордог сахуу, стрептококкт халдвар г.м. өвчний үед өвчтөн халдвар авснаас эхлээд халдвар үүсгэгч амьсгалын салст бүрхэвчээс бүрэн арилах хүртэл, өөрөөр хэлбэл продром үеэс эдгэртэл буюу тээгч байх хугацааг дуустал халдартай байдаг. А вирүст хепатит зэрэг зарим өвчнөөр өвчлөгсөд нууц үеийн хугацаандаа хамгийн их халдвартай байдаг байна.

 

Сүрьеэ, уяман, тэмбүү, заг хүйтэн болон зарим сарьмонеллт халдварын үед үүсгэгч нь удаан хугацааны турш, заримдаа тасалдалтайгаар халдвар авсан хүний биеэс ялгарсаар байх тул халдвар тараах боломжтой байсаар байдаг.

 

Хумхаа, шар чичрэг зэрэг үе хөлтнөөр дамжин тархдаг халдварын үед халдвартай байх үе нь нь халдвар үүсгэгч үе хөлтөнд дамжин халдарлахуйц хэмжээтэйгээр өвчтөний цусад байх үеэр хэмжигддэг. Халдвар дамжуулагч үе хөлтний тухайд бол бас эд эрхтэнд нь халдвар үүсгэгчийг цааш хүн, амьтанд дамжуулах тарааж хүрэлцэхүйц хэмжээтэй агуулсан үедээ л халдвартай байдаг байна.

 

ХӨХЛ 18: 742